Parathënie

NJË URË POETIKE MES DY KULTURAVE

Nga Prof. Jeton Kelmendi PhD

Me kënaqësi të veçantë ju prezantoj këtë përmbledhje unike me poezi në formën e Gogyoshi-t, një formë poetike e shkurtër me pesë rreshta dhe një titull, që vjen nga Japonia dhe ka marrë përmasa globale. Ky libër përmban një përzgjedhje të kujdesshme të poezive Gogyoshi, të përkthyera në gjuhën shqipe nga Unë, duke i dhënë lexuesve shqiptarë mundësinë të njohin një zhanër të veçantë poetik, të thjeshtë, të lirë dhe me një shpirt universal.

Gogyoshi është më shumë se vetëm një formë poezie; është një urë lidhëse midis kulturave, një dialog mes gjuhëve dhe shpirtërave poetikë nga e gjithë bota. Me shtatë rregulla që e bëjnë atë të lirë, të përmbledhur dhe gjithashtu të strukturuar në mënyrë që çdo varg të ketë rëndësi dhe peshë, Gogyoshi Botëror synon të sjellë mesazhe të miqësisë dhe paqes ndërkombëtare.

Ky libër është një përkujtim i mikut të ndjerë amerikan, Brian Zimmer, një shenjë e përkushtimit për miqësinë ndërkulturore dhe për vlerën e artit të poezisë si një mjet për t’i lidhur njerëzit. Përmes këtij përkthimi, poezia japoneze që ka udhëtuar në shumë vende, gjuhë dhe zemra, arrin në një hapësirë të re shqiptare, duke vazhduar rrugëtimin e saj të mrekullueshëm.

Nga këndi i përkthyesit

Poezia është gjithmonë një udhëtim — jo vetëm brenda vetes, por edhe përtej kufijve të kulturave, gjuhëve dhe perceptimeve. Kur për herë të parë u njoha me poezinë Gogyoshi të poetit japonez Taro Aizu, ndjeva një lidhje të menjëhershme, një rezonancë të thellë shpirtërore që më ngacmoi të nisja përkthimin e kësaj vepre nga Anglishtja në gjuhën shqipe. Dhe sot, me kenaqësi, ju paraqes këtë përmbledhje të veçantë poetike, si një dëshmi e asaj se sa e fuqishme është fjala kur i jepet lirë tingullit të shpirtit njerëzor.

Përkthimi i poezive të këtij libri nuk ishte thjesht një proces gjuhësor; ishte një përvojë intime, një dialog me vargjet e poetit dhe me vetë thelbin e formës Gogyoshi. Kjo formë poetike me origjinë japoneze, e strukturuar në pesë vargje të lirë dhe të titulluar, është një nga shprehjet më të pastra të minimalizmit poetik — ku çdo fjalë ka peshë, çdo heshtje midis vargjeve është e qëllimshme, dhe çdo titull fton në një reflektim të ri.

Gogyoshi tanimë nuk i përket vetëm Japonisë. Në fakt është bërë një formë globale e shprehjes, një mënyrë për të shprehur emocionin, përvojën, dhimbjen dhe bukurinë me një gjuhë të thjeshtë, por thellësisht prekëse. Dhe pikërisht për këtë arsye, përkthimi i këtij libri në gjuhën shqipe përfaqëson një hap drejt afrisë ndërmjet kulturës shqiptare dhe asaj japoneze, duke hapur një dritare të re për lexuesin shqiptar drejt një bote poetike që shpesh ka mbetur në margjinat e vëmendjes sonë.

Në këtë përmbledhje, do të takoni një poezi që flet me gjuhën e natyrës, të paqes dhe të përvojës njerëzore universale. Do të takoni ndjenja që, megjithëse të shprehura nga një poet nga një cep tjetër i botës, janë kaq pranë me emocionet tona. Do të ndjeni dhembjen e humbjes, dashurinë për jetën, adhurimin për tokën, si dhe shqetësimin për fatin e saj. Taro Aizu nuk është vetëm poet; ai është dëshmitar i ndjeshëm i kohës së tij dhe një zë i qartë i ndërgjegjes njerëzore.

Titulli i librit, The Lovely Earth e adaptuar në Shqip “Toka e Mrekullueshme”, është një homazh ndaj planetit tonë, por edhe një thirrje e heshtur për kujdes dhe dashuri. Në çdo poezi të kësaj përmbledhjeje gjejmë një mesazh të qartë për ruajtjen e natyrës, për kujdesin ndaj jetës dhe për ndërtimin e një bote më të mirë përmes empatisë dhe respektit. Këto poezi nuk janë të zëshme, por kanë një forcë që depërton në heshtje — një forcë që na ndal dhe na bën të mendojmë.

Si përkthyes, kam përjetuar sfida të shumta gjatë procesit të sjelljes së këtyre vargjeve në shqip. Është e vështirë të ruash thjeshtësinë dhe bukurinë e gjuhës origjinale, ndërsa përpiqesh t’i japësh atyre jetë në një gjuhë tjetër që ka ritme, melodi dhe ndjeshmëri të ndryshme. Megjithatë, kam bërë çmos që përkthimi të jetë sa më besnik ndaj frymës origjinale të poezisë, duke ruajtur strukturën, titujt, dhe mbi të gjitha, emocionin që qëndron në zemrën e çdo poezie.

Shpresoj që kjo përmbledhje të pritet si një ftesë për të eksploruar më tej formën Gogyoshi. Shpresoj që lexuesit shqiptarë të ndiejnë atë që ndjeva unë gjatë leximit dhe përkthimit: një ngrohtësi që vjen nga thellësia e fjalës, një qetësi që lind nga ritmi natyror i vargut të lirë, dhe një ndjenjë e përbashkët njerëzore që na lidh të gjithëve, pa dallim gjuhe apo kulture.

Në fund, dëshiroj të shpreh mirënjohjen time ndaj poetit Taro Aizu për krijimtarinë e tij frymëzuese, si dhe për përkushtimin e tij ndaj paqes dhe miqësisë ndërkombëtare. Poezitë e tij janë dëshmi se arti ka fuqinë të kapërcejë çdo pengesë. Dhe në këtë kapërcim, përkthyesi nuk është veçse një urë që mundëson kalimin — një urë e ndërtuar me përkushtim, respekt dhe dashuri për fjalën poetike.

Ju ftoj ta lexoni këtë libër jo vetëm si një përmbledhje poetike, por si një akt dialogu midis dy botëve. Le të jetë kjo përkthim një dëshmi se poezia mbetet përherë gjuhë e përbashkët e njerëzimit.