Pasthenie nga Dr. Saviero Sinopoli per “Nella casa dell’anima” te jeton kelmendit

PASTHËNIE

Dr Saverio Sinopoli President i Shoqatës Kulturore P. Neruda
Përktheu nga Italishtja: Aleksandër Çulaj

E kam takuar për herë të parë Jeton Kelmendin me rastin e Festivalit të Gjashtë Ndërkombëtar të Poezisë – Mihal Eminescu, në Kraiovë të Rumanisë dhe përnjëherë arrita të njoh njeriun e sjellshëm, mendjehapur, talentin e spikatur, me aftësi menaxheriale dhe mbi të gjitha brilante. Vetëm pak kohë më pas, pata kënaqësinë ta ritakoj atë në Taranto, Itali, së bashku me shokun e tij – akademikun Lulzim Tafa, fitues çmimit ndërkombëtar Pablo Neruda. Kanë mjaftuar pak ditë qëndrimi së bashku, për ta ndjerë atë si mik shumë të shtrenjtë, sikur ta kisha njohur prej kohëve të pafundme. Një njeri i mbrujtur me vlera të rralla antike dhe fisnike. Është interesante dhe e kënaqshme leximi i kësaj përmbledhje të tij poetike, nga ku ende na shfaqen kujtimet e luftës së përjetuar. Kujtime të përziera dhe të tejmbushura aty – këtu me dritat e shpresës dhe dashurisë për jetën. Ndërsa lexon poezitë e tij, duke u zhytur në brendinë e vargjeve, është e lehtë të perceptosh gërshetimin e jetës me dashurinë, me fatin, me shpresën, me ëndrrat. Nga ana tjetër, Jetoni ka qenë një djalë ushtar, nga ku në moshë të njomë ka përjetuar shëmtinë e luftës, duke e humbur të tijën pafajesi:

Unë bëra atë që bëra
dhe e solla këtu vetveten
tani kam gjithë kohën përpara
të përballem me veten
duke u tërhequr në kohë
bëj atë që më pëlqen
por nuk do të harroj rrugët e gjata
mbi ballin e rrudhosur të historisë
ndërsa “e solla vetveten me vete”.

Dr. Saviero Sinopoli

Sot, ai është në kërkim të domethënies, të një gjuhe të re shprehëse. Ndoshta, gjuha e dashurisë është e vetmja që i jep kuptimësinë. Por, pikëpyetja mbetet se si të përballohet me të ardhmen, ndërsa kujtimet e së kaluarës dhe dhuna e pësuar e vënë në siklet dhe i shfaqen gjithnjë prezente. Ai nuk zbehet, nuk largohet. E ardhmja e tij do të jetë e mbarsur nga ato fakte të trishtueshme, nga ku lypet shumë forcë dhe guxim për të përballuar të nesërmen. Mbi supet e tij ai ka sjellë “frikë dhe guxim deri më tani”. Dhe gjithçka bëhet paqartësi, kur jeta ndjehet si një “frymë ere”. Madje, edhe sakrifica për liri, edhe dashuria për Dheun e vet që “harron të mbijetuarit”, merr shije tërësisht të hidhur. Vargjet gjeniale të Jeton Kelmendit janë brilante në poezitë “Në cilin stacion zbret fati,

Në cilin yll është fati ynë,
Gjithçka shkon larg,
Në shtëpinë e shpirtit”, të cilat,së bashku, ato formojnë një mozaik të shumtë ngjyrash. Poezia për Jeton kelmendin nuk është vetëm një mënyrë për të shprehur veten aq sa streha e tij. Dhe, në këtë koleksion edhe ai shpreh përvojën e tij të jetës në një kohë të gjatë muaj që kanë parë përhapjen e Covid e krijoni vetminë dhe vdekjen: Por në çfarë kohe për çfarë makthi jemi përballur nga “Ne jetojmë këto ditë jashtë kohës” Tema dhe përvoja të shumta trajtohen, duke rrëfyer emocionet e përshkruara me goditje me furça, herë pas here, me ngjyra të forta.
Jeton kelmendi është një njeri i kulturuar plot kuriozitetet që e shtyjnë të analizojë të ndryshme aspektet njerëzore ndoshta edhe të zakonshme përvojat, pasionet dhe përvojat dhe e bën këtë në aq i lartë sa t’i bëjë ato universale. Dr Saverio Sinopoli Kryetari i Shoqatës Kulturore Pablo Neruda. Gjeniale vargjet e Jeton Kelmendit tek poezitë brilante “Në cilin stacion zbret fati, Në cilin yll është fati ynë, Gjithçka ikën larg, Në brendinë e shpirtit..,”etj, të cilat së bashku formojnë një mozaik të mahnitshëm ngjyrash. Poezia për Jeton kelmendin nuk është vetëm një mënyrë për të shprehur veten si qenie e tij. Përkundrazi , në këtë përmbledhje ai shpreh edhe përvojën e jetës së një kohe të gjatë bashkëjetese me Kovid, nga ku solli vetmi të madhe dhe vdekje njerëzore:
Hej zot, çfarë kohe,
Cilin makth Kemi përballë? -shkëputur nga “Ne jetojmë këto ditë jashtë kohës”. Shumë dimensionale temat e trajtuara, eksperiencat e rrëfyera, emocionet e përshkruara përmes një finese të hollë dhe herë pas here, me ngjyra të forta. Jeton Kelmendi është një njeri i kulturuar plot kuriozitetet, që arrin të analizojë ndryshe aspektet njerëzore, madje edhe përvoja të zakonshme përditore pasionesh dhe jetesash, nga ku i bën me një cilësi aq të lartë sa arrin t’ì bëjë universale.