Metin Cengiz "Himni i dashurise" botohet ne shqip

Metin Cengiz

Himni i dashurisë
Translation: Neil P. Doherty

Përktheu nga anglishtja: Jeton Kelmendi

Metin Cengiz: Poet dhe shkrimtar (u lind me 3 maj
1953, Göle). Ndoqi shkollën fillore në Göle (1964),
shkollën e mesme “Kars Alparslan” (1972), dhe u
diplomua në Universitetin e Erzurum Atatürk, Fakulteti i
Shkencave Themelore dhe Gjuhëve të Huaja,
Departamenti i Gjuhës dhe Letërsisë Franceze (1977).
Kur studioi në universitet, punoi si zyrtar civil në
Institutin Turk të Statistikave për një kohë të shkurtër
(1973). Në rininë e tij është arrestuar shumë herë për
botimin e revistave politike dhe është angazhuar në akte
politike. Punoi si mësues i gjuhës frënge me 1977-1987,
në provincat e Erzurumit, Kars dhe Stamboll. Ndërkohë,
përfundoi studimet në Universitetin Marmara,
Departamenti i Gjuhës Franceze. U dënua për dy vjet nga
qeveria ushtarake, 12 shtator 1980. Gjatë shërbimit të tij
si mësues u internua shumë herë. Më në fund, kur u
internua në Muş, një provincë rurale në Turqinë lindore,
ai dha dorëheqje nga shërbimi civil. U kthye përsëri në
Stamboll dhe filloi të punonte si korrektor, redaktor dhe
përkthyes në disa shtëpi botuese. Më 1993 ai u kthye në
Metin Cengiz
84
shërbimin publik si mësues i gjuhës frënge dhe doli në
pension më 2002.
Shkroi veçanërisht për problemet e poezisë në revistat
kryesore të letërsisë si HurriyetGösteri, Varlık dhe në
gazeta të ndryshme. Themeloi Shtëpinë Botuese Şiirden
në 2005, në bashkëpunim me miqtë e tij, për të botuar
poezi dhe ese në lidhje me teorinë e poezisë. Ai organizoi
disa festivale ndërkombëtare në Yalova, Çanakkale dhe
Nikosia. Ai gjithashtu punoi si këshilltar për Festivalin
Ndërkombëtar të Poezisë Eskişehir dhe për një periudhë
të shkurtër ishte një nga organizatorët e Festivalit
Ndërkombëtar të PoezisëKartal. Ndoqi shumë festivale
dhe simpoziume ndërkombëtare.
Është anëtar i Unionit të Shkrimtarëve të Turqisë,
Shoqatës së Shkrimtarëve PEN-it Turk dhe Shoqatës
Turke të Autorëve.
Poezitë e tij janë përkthyer dhe botuar në disa
gjuhë si shqip, arabisht, azerbajxhanisht, boshnjak,
kinezisht, anglisht, frëngjisht, gjermanisht, greqisht,
hebraisht, hungarisht, hindu, italisht, japonisht,
kurdistanisht, Maqedonisht, portugisht, persisht,
rumunisht, rusisht, serbisht, sllovenisht, spanjollisht,
ukrainisht, uzbekisht dhe vietnamisht. Poezitë e tij të
zgjedhura botohen në frëngjisht me titullin Apres le
Tempete et AutresPoemes (2006, Harmattan). Revista
Levant botoi tetë poezitë e tij së bashku me turqishten e
tyre origjinale nën titullin “Divan” (2009). Në Rumani
poezitë e tij botohen në revistat ConvorbiriLiterare dhe
Poesia (2011). Ai redaktoi Antologjinë e titulluar Çağdaş
17 TürkŞairi (Bashkëkohore 17 Poetë Turq) e cila është
botuar nga HarmattanPublishing (2009). Me
bashkëpunimin e poetit francez MichelMénassé, ai
HIMNI I DASHURISË
85
përfundoi një projekt përkthimi. Në këtë projekt, poezitë
e poetëve francezë u botuan në turqisht në revistën
Şiirden dhe poezitë e poetëve turq u botuan në frëngjisht
në revistën Evropa (2014, nr: 1019) nën titullin
“Voixd’İstanbul” (Tingulli i Stanbollit) ) Poezitë e tij të
zgjedhura po përgatiten për botim në Kosovë, Kolumbi,
Itali dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
“Poezia e tij përfiton nga tradita duke e sfiduar
atë, pasqyron realitetet e botës moderne dhe përpiqet t’i
shtjellojë ato në thellësi të realiteteve të jetës siç
pasqyrohen nga bota e tij e brendshme. Duke qenë i
njohur me artikujt e tij mbi poezinë në periudhën e tij të
hershme, poeti është bërë një nga pionierët e periudhës
pas 1980, me artikujt e tij teorikë dhe diskutimet mbi
poezinë. ”
Botimet:
Poezi: Bir Tufan Sonrası (Pas Përmbytjes, 1988), Büyük
Sevişme (Dashuria e Madhe, 1980), Zehirinde Açan
Zambak (Zambaku që Lulëzon në Helmin e Tij, 1991),
İpek’a (Tek İpek, 1993), Şarkılar Kitabı (Librat e
Këngëve, 1995), Gençlik Çağı (Vitet e Juvenilles, 1998),
Aşkİlahileri & Günümüze Hüzzamlar (Hymni i dashurise
& The Hüzzam Compositions Today,2005), üzgürlük
Şiirleri (poezi të lirisë, 2008), Büteün (,2008), Bütün
Şiirleri 2 (Poezitë e mbledhura 2,2010); İmgeler Benim
Yurdum (Imazhet janë shtëpia ime, 2011; botimi i dytë
2016); Yeryüzü Halleri (Shtetet e botës, 2013), Bütün
Şiirleri 1-2 (Poezitë e mbledhura 1-2, botimi i dytë 2015),
Elemli Şiirler (Poezi të trishtuara, 2015), Poezi për
Mercan (2018), Hayat Bir Düş (Jeta është ëndërr, 2018)
Metin Cengiz
86
Ese – kritikë – studim: Şiirin Gücü (Poveri i Poezisë,
1993; botimi i dytë 2006), 1923-1953 Toplumcu
Gerçekçi Şiir (Poezia Socialiste-Realiste midis 1923-
1953, 2000, botimi i dytë 2015), Modernleşme ve
Modern Şiirimiz ( Modernizmi dhe poezia jonë moderne,
2002, botimi i dytë 2011), Şiir, Din ve Cinsellik (Poezi,
Fe dhe Seksualitet, 2005), Nâzım’dan 70’li Yıllara Türk
Şiirine Eleştirel Bir Bakış (Një ese kritike mbi poezinë
turke nga Nâzım në 70 -tat, 2005), Şiir, Biçim, Biçem,
iriniirin Teorik Sorunları (Poezia, Forma, Stili –
Problemet Teorike të Poezisë, 2005), Şiir, Dil, ŞiirDili ve
Şiirsel Anlam (Poezi, Gjuha, Gjuha e Poezisë dhe
Kuptimi Poetik , 2006), Küreselleşme, Postmodernizm ve
Edebiyat (Globalizimi, Postmodernizmi dhe Letërsia,
2007), gemge Nedir? (Çfarë është imazhi? 2009; botimi i
dytë 2011), Kültür ve Şiir (Kultura dhe poezia, 2010),
Felsefe ve Şiir (Filozofia dhe poezia, 2010; botimi i dytë
2011, botimi i tretë 201, Şiire ve Hayata Dair Denemeler
(2011) ( Ese mbi poezinë dhe jetën), Cemal Süreya Şiiri
(poezi CemalSureya, 2012, botimi i dytë 2012; botimi i
tretë, 2016), Şiir Nasıl Yazılır? (Si shkruhet poema?
2013), Platon ve Aristo’da Şiir Düşüncesi (Mendim e
poezisë në Platon dhe Aristotel (2012), Eleştirel, Çağdaş
Büyük Türk Şiiri Antolojisi (Anthologie bashkëkohore,
kritikë, majeur de la poésieturque (2016, me kritikën mbi
poezinë e poetëve të zgjedhur), demzdemirİnce ve Şiiri /
Ozdemir dhe poezinë e tij (2018), Şiir ve Eleştiri/ Poezi
dhe kritikë (2018), Etkisi Üzerinden Şiir Okumak/
Lexoni poemën përmes efektit (2019), Sokak YazılarıPoetik Yazılar/ Shkrimet e rrugës (Korrespondencë
poetike), me CelalSoycân (2019).
HIMNI I DASHURISË
87
INTERWIEW: Hayat, Edebiyat, Siyaset-Ahmet Oktayile
Dünden Bugüne (Jeta, Letërsia, Politika-me AhmetOktay
nga Dje në Sot, 2005).
Çmimet e poezisë:
1-Çmimi Poezi Behçet Necatigil (një nga çmimet më
prestigjioze të Turqisë) në 1966 me librin e tij Şarkılar
Kitabı (Libri i Këngëve) 2-Melih Cevdet Anday Poetry
Award (një nga çmimet më prestigjioze të Turqisë) në
2010 me librin e tij Bütün Şiirleri 1 (Poezi të mbledhura
1), Bütün Şiirleri 2 (poezi të mbledhura 2) 3-Tudor
Arghezi Award Çmimi Ndërkombëtar i Poezisë në 2011
(Romani). 4- Ai e ka marrë Çmimin e Letërsisë të qytetit
të Mersinit në vitin 2014, një nga çmimet më prestigjioze
të Turqisë 5-Mihai Eminescu International Poetry Award
2018, Kraiova – Rumani 6-Awarding the laureate,
“Yearof the essse” International Mediterranean Academy
” Vëllezërit Miladinovci “2019, Strugë-Maqedoni.
Libra të botuara në vendet e huaja
1- Pas një Përmbytje/Bir Tufan Sonrası (2006, përkthyer
nga Gérard Augustin, kopertina e pasme, Gérard
Augustin, “Harmattan” Paris-Fransa)
2 -Poemas Escogidos/Poezi të zgjedhura/SeçmeŞiirler
(2013, përkthyer nga Jaime B. Rosa, Liber Flactory,
Madrid/Spanjë, dygjuhëshe)
3- Povremeno /GünOlur (2014, përkthyer nga
AvdijaSalkoviç, Narodna Biblioteka “DostitejObradovic,
Novi Pazar /Serbi)
4- Fekete És Fehér (2015, përkthyer nga Attila Balaz,
“Ab-Art”, Budapeşte/ Macaristan)
Metin Cengiz
88
5-Mat Troi TinhKhiet/Dielli i Pastër/ SafGüneş (2015,
përkthyer nga Nguyen Thi TuyetNgan, Nha Xuat Bân
HoiNhaVan/Hanoi-Vietnamez, dygjuhësh)
6- Dueti i netëve/ GeceDüeti (2015, përkthyer nga
MarikoSumikura, me poezitë e AkiraAsuka, libër i
zakonshëm, Shoqata Universale e Poetëve Japon, Kyoto/
Japoni, dygjuhëshe)
7-Poezi për dashurinë dhe revolucionin /Aşk ve Devrim
İçin Şiirler (Përkthyer nga duart e ndryshme turke, 2017,
prezantim: JacqueHirschman, CC. Marimbo, Berkeley,
California)
8-Canticos de amor/Aşkİlahileri (Përktheu Rafael Patino
Goez, prezantimi: Rafael Patino Goez, 2017, Silaba)
9-Il Colore Dell’Oscurita/KaranlığınRengi (përkthyer nga
Laura Garavaglia, prezantim: Laura Garavaglia, 2017,
LietoColl)
10- Preludiu Pentru O Noapte La Kars/Kars’ta Bir Gece
Vakti İçin Prelüdler (Çeviri: Niculina Oprea Bucuresti,
2018, Timpul, fotografia e kopertinës së pasme: Jose
Luis Labad; prezantimi: Marius Chelaru)
11-Obrazy sa mojaojczyzna/ gemgeler BenimYurdum
(përkthyer nga AlicjaKuberska, Night in Gale, 2019)
12-Tisti vrt v mojidomiš/Evimdeki Bahçe (përkthyer:
ErnaPačnik, 2019, Beletrina)
13-Savaş HerYerde/ ja जगहयुद्धhar/ harjagahyuddhhai
(përkthyer nga Mani Mohan, 2020 Bodhi Prakashan
‘Jaipur, Indi)
14- E Ş Q İL A H I L Ə R İ/Aşkİlahileri (Përktheu
OktayHacimusali, 2013, Bakü)
HIMNI I DASHURISË
89
Përkthimet
MaxJacob / Real Miracles (editör, ÜlküTamer; 1991),
Aimé Cesaire / Poezi të zgjedhura (me Eray Canberk
1999), Pablo Neruda / Sonete dashurie (1991), Pablo
Neruda / Shpata flakëruese (1991), Eugene Guillevic /
Poema të zgjedhura (1993), Jacques Prevert /Poezi të
zgjedhura (me Eray Canberkile 1994), Jules Laforgue
/Poezi të zgjedhura (Me titullin “Dashuruar”) (1991, 2.
baskı 2016), Venus Khoury Ghata /Hijet dhe britmat e
tyre (1996) , Poezia Moderne Franceze nga Bodleri në të
tashmen (Përkth., Dhe Ed., 2000), Për Diellët e
Fundosur-Zgjedhje nga Poezia Bashkëkohore Franceze
(2005), Naim Araidi/ Poezi të Zgjedhura (Me titullin
“Festivali për prekjen e gjërave”) (2010 ), Gerard
Augustin/ Poezi të Zgjedhura (me Eray Canberk, Başak
Aydınalp, Müesser Yeniay 2011), Michel Cassir/
Antologji Personal (me Eray Canberk, Müesser
Yeniayile, 2011),
Tahar Bekri/ Imndrrat e paduruara (me Medine Sivri,
2012), Çağdaş İspanyol Şiiri Antolojisi/ Antologji Poezie
Bashkëkohore Spanjolle (me Müesser Yeniay, 2013),
Poezi Detare (Jaime B. Rosa, përkthim, 2014).
Intervista: Hayat, Edebiyat, Siyaset-Ahmet Oktayile
Dünden Bugüne (Jeta, Letërsia, Politika-me Ahmet
Oktay nga Dje në Sot, 2005).
Libra të cilat janë publikuar për poezinë e tij: 1-Metin
Cengiz dhe poezia e tij në aspektin psikodinamik, Prof.
YusufAlper. 2010 2- Leximi i thellë i poezisë së Metin
Cengiz, Engin Fırat, 2021