Saso Ognanovski, Macedonia e Veriut

Sasho Ognenovski, Macedonia e Veriut

Përktheu nga Anglishtja Jeton Kelmendi 

Saso Ognanovski , Ph.D (1964) është shkrimtar, aktor, regjisor dhe shkencëtar maqedonas. Lindur dhe rritur në Maqedoni, ai fitoi Bachelor-in e tij në Aktrim më 1987, duke qenë krijues në pothuajse njëqind role në qytetin e tij të lindjes Manastir dhe në skenat në Sofje, Moskë, Shën Petersburg, Vroclav, Grenoble, Beograd, Lubjana, Zagreb, Sarajevë, Melbourne, Sidnei etj. Më 2002 ai fitoi magjistraturën e tij në komunikime duke ndërtuar edhe karrierën e tij si shkencëtar dhe edukator. Lista e tij krijuese përfshin katër libra me poezi (Avalanche, 1995; Frutat e Ferrit, 2014; lulja e shkretëtirës, 2015, Pylli, 2018), dy libra me shfaqje për fëmijë (Një histori e thjeshtë, 2001; The Magic Compass, 2011) dhe dy shfaqje për të rriturit (Grief, 2012; Citadel, 2016) dhe gjithashtu punime në fushën e Komunikimeve, Semiotik, Multikulturalizmi, Teatri i shtypur në revista të ndryshme dhe u prezantua në konferenca në mbarë botën. Shfaqja e tij e fundit Citadel u botua në gjuhën angleze nga Shtëpia Botuese Lulu nga Karolina Veriore, SH.B.A., dhe fëmijët e tij dramat Magjike Compass është botuar në gjuhën serbe nga Shtëpia Botuese Alma nga Beogradi. Ai gjithashtu shkruan recensione, ese dhe kolona për revistat dhe portale në Maqedoni, Serbi dhe Evropë. Mori pjesë në shumë konferenca për Media, Komunikim dhe Multikulturalizëm në Gothenburg, Sofje, Londër, Oslo, Milano etj.

* * *

Tre kuaj arabë u tërhoqën pas meje
Një shqiponjë njëqindvjeçare, e rrëmbyer më lart
Dhe nata hodhi mjegullën për të më mallkuar shumë më tepër
Ku është gjurma ime – flas me veten time,
Ku është guximi im – vajtoj.

Afërsia më ngul trurin,
Mashtrimet, mallkimet, xhelozitë
Helmet e kërcënimit shpirtin tim
Hakmarrja, ndjekjet, goditjet.

Nëse kjo ftohtësi shkëmbehet rreth kockave të mia,
Historia ime do të jetë e ndryshme,
Lotët e mi do të jenë të rrëme,
Dëshmitarët e fundit naive
Ose gjuetia ime e dënuar për prekje.

Diku, përmes këtij territori të errët janë të fshehur
Virgjëria, vendosmëria dhe sharmi.
Diku, midis këtyre lisave, të ulur dhe të rënduar,
Buza dhe fryma të butë.
Rrëzon ajrin e ftohtë dhe zemërohen
Goditjet e këqija … Zgjat duart …
Duke filluar … Nuk ka kthim …

LARTESITË E MAJËS

Sytë e mi mësohen në errësirë
Jam duke u zhytur lart duke u gërvishtur shkëmbinjve…
E kaluara ime është humnera ime tani,
Dhe e ardhmja ime është pafundësia e errët.

Unë atëherë i imagjinoja
Degët e shelgut nën unë isha ulur
Si gishtat e panumërt nga të cilët rrjedh gjaku,
Të jesh i pashpresë atje madje nuk është mjekim për vetminë time.

Thendrra më mori realitetin
Shëtitja ime është si sobe…
Unë e kujtoj tani …
U kthyen mbi shkëmbinj…

çfarë po kërkoj këtu?
Do ta pyes vetën për një kohë të gjatë.
Reja afrohet.
Diçka po më merr.
Ohhh… Eja…

KU

Ndiej disi delirant
Përmbytja e ëmbël e harruar prej kohësh
Pasion.

Diku në agoni të rreme dora
Në atë mënyrë më parë më mërmëriti dita dhe më preku natën
Po më forcon.

Një lloj buzëqeshje fluturoi sipër
Para vështrimit tim dhe më kujtoi
Se vetëm më talli.

Një lloj sharje më shtyn përpara.
Ku? Në humnerën e fshehtë përsëri …
Ku? Përsëri në pritje të…

NGANJËHERË MERZITEM

Rimelkime të vështrimit tim të paqartë
Në retë e buta dhe të dendura të kërcënuara.
Nën këmbët e mia ndiej butësi që më frikëson.
I zgjas duart
Unë notoj dhe këtu dhe atje kam frymë shpresë…

Unë jam në krye tani – guximi më qëndron
Thonjtë në konvulsionin e agonisë më fërkojnë fytyrën
Tensioni bëhet shoqëruesi im
E përdor për të… klithma më çon…

Këtu jam – në krye jam
Ajo është atje… ajo… ajo…
E vetmja ime… e shtypura ime…
Buzëqeshja një herë, derdhur… i ajrosur…
Ndonjëherë brohorisja…
Nganjëherë i trishtuar …

THELLËSITË

I

Hijet e fatkeqësive të mia mbeten
Në humnerën e së kaluarës
Këtu dhomat dhe prerjet marrin frymë shikojnë.
Unë nuk do të shoh buzëqeshje në mëngjes për kohë të gjatë.
Në këto vorbulla vlon zemërimi
Dhe shpresa e tërhequr.

Mbi familjen mbetet erë e vogël
Kjo tund me dorë derën.
Vetmia më përkëdhel si e afërmja e saj
Për “mirëseardhje”, për “ditë të lumtur”, për gëzim në shtëpi.
Unë akoma jam në oborr.
“Askund dhe asgjë” janë shokët e mi në hapin tim të parë
Dhe ironia do të më mbulojë çdo natë.

Mbytet thellë në thërrimet e kujtimeve.
Me çdo prekje, me çdo nxjerrje
Uroj që të mos ketë muzg, as ëndërr, sepse nuk e kam atë
Unë përkulem në shtratin tim si një larvë
Zgjas dorën në karrigen ku isha ulur.

Unë fundosem në shterim dhe pashpresë…
Mendimet e mia kërcejnë vallëzimin e përzier pa ritëm,
Pa fillim dhe mbarim, me refrenet që humbasin veten
Në jehonën e bekimeve dhe mallkimeve.
Mbytet në thellësi të jetës sime të prishur.

II

“Irrevocabiliteti dhe dëmtuesit për miqtë natën pa fund,
Lutjet kot dhe hakmarrja e shenjtorëve të rremë,
Klithmat e budallenjve më rrethojnë mendjen.
Kjo është histori antike dhe tronditëse. ”

Po shkruaj me duar të tronditura dhe mendje të paqartë.
U përpoqa të fle për tre herë dhe bufet parashikojnë për mua
Mallkimi i përjetshëm, duke më çuar me mendimet e tyre të pashpresa,
Qaj në mënyrë të ndershme, nuk mund ta dëgjoj as veten time.
Mbyll syte.

Natën e parë. Dhe e dyta. Për sa kohë që zhdukesha.
I trashë si mundimi.
E trishtuar si ndarja.
Thellë si lot në funeral.

III

Vendosa, po iki. Një herë e përgjithmonë.
Do ta laj pragun me djersën e verës së fundit të lumturisë.
Do të mbyll dritaret për të mos lejuar që një rreze e vetme të futet,
Do të shikoj prapa për sa kohë është vjeshta në erë
Dhe nuk do t’i bindem hezitimit që më la
Si kjo – mungesa e mendjes, e paimagjinueshme, e pavetëdijshme,
Harruar, poshtëruar, mallkuar,
Udhëheqësi i të gjitha zi dhe ankesa,
Dëshmitar i të gjitha klithjeve dhe shpërndarjeve
Të verbra dhe të heshtura për të gjithë të afërmit,
Të padëshiruar dhe të paguaj për rrënjosjen e hipokritit.

Atje, ku shkëmbi është pafundësia e fundit,
Ajo gënjeshtër dhe mashtrim është shpëtimi drejt bukurisë dhe pasionit.

Po largohem
Jam në prag.
Disa krijesa bëhen të egra përmes valëve të çmendura.
Mjegulla mbi horizont më mashtron.
Kjo është thellësia e fundit që po më quan.

GJURMË

Para muzgut pagjumësia ime u kthye përsëri
Përmes jehonës së gjurmëve të mbërthyera shumë kohë më parë
I detyruar të shpëtojë nga klithmat dhe pëshpëritjet,

Sinkronizuar në errësirë-kërcënim,
Të padëshiruar nga rrezja e dritës,
Po mundohem përsëri të ngre kokën,
Për të dëgjuar shkopin

A do të më harrojë agimi
Si dielli më ka harruar
Sa më shumë ujë do të lajë këto gjurmë
Ku do të humbasë gjurmët e arratisjes
A do të ishte strehë, përqafimi i erës
Falja e shkretëtirës
Përbërja për të dëbuar shqetësimin.

Po zgjohem … ky mëngjes nuk është e imi …
Unë po hap … këta hapa nuk janë të miat …

I PASHPRESË VETËM

Një siluetë kishte rrëshqitur këtë mëngjes nëpër pemë
Një fantazmë e vetmuar e një kërkuesi të pashpresë
Kërkues për simpatik
Mjeshtër i së vërtetës së trishtuar.

Në gjurmën e fundit të penës së Borhes-it
Ndoshta mbeti një dyshim,
Një mendim i majtë, surprizë e përjetshme,
E kujt është kjo siluetë
Kjo shfaqet në një sekondë në ëndrrën time
Dhe zhduket nëpër pemë.

Nuk ka asnjë fjalë të fundit në pafundësi, nuk ka asnjë fjalë të tillë
Pamje jo e tillë, jo aq e dëshiruar,
Këto degë ende fshehin trishtimin dhe tërbimin,
Ende spërkat helmin
Dhe ende e mbulojnë dashurinë me pasion të hidhur.

Kujtimi im është i mbushur me shpata dhe shtiza,
Po harroj kompjuterat dhe makinat,
Një shkop kali më shurdhon veshët
Dhe nëpër rreshtat e pishave
Silueta e trishtuar fshihet.

Të vuash apo jo.
Për të shpresuar apo jo.

RRËNJËT

Në konfuzion të menjëhershëm
Dhe në pagjumësi të stuhishme më mundojnë
Klithmat dhe rënkimet e lashta.

Unë u njoha mirë
Dhe u tejkaluar nga zanë me dy koka
Duke qëndruar në mes ëndrrës dhe realitetit,
U përkulën ashtu, afër llogaritjes së njëqindvjetorit.

Shiu u gjunjëzua në pyll
Dhe pemët janë përkulur përpara Perëndisë,
Shtrihet myshk gri-jeshil
Përmes rrjedhës së ujit,
Dhe erërat fryjnë largohen nga unë
Të më mbaj të varrosur,
Bota për të dëgjuar çarë fëmije
Për gjyshin tim, rënkimet organiastike
Të gjyshes,
Për të mos dëgjuar se si
Sa i vrarë po zhurmonte atje një hero
Kjo jetë e përditshme nuk më lejoi ta takoja.

Unë prekja me zogthin tim tokën me ujë.
Dëgjoja frymëmarrjen.

DJEGJE

Zemërimi i ndezur si një cigare që digjet
Përcjell rrugën e saj nëpër rripat e lagësht të barit.
Cili është themeli i zjarrit në vena,
Nga shpirti i lodhur dhe i rraskapitur?

Rrëmbyesit dhe pishtarët…
Hapa të panumërta në boshek…
Urrejtja si e ftohtë, si prangë akulli…
Po rrotullohemi…

Ndalemi para tre shpellave.
Unë dhe vetja ime…
Si vëllezër të huaj.
Pishtarë më digjen kurrizi…
Edhe ne jemi pishtarë.
Harruar… mallkuar…
Ne… mua…

Djegur prapanicën e cigares pak kthesë përreth
Në reflektimin e shkëlqimit të kësaj shfarosjeje të shkurtër.